حضرت علی در مورد نقش آگاهی ، صبر و استقامت در از بین بردن افسردگی م فرماید: اطرح عنک واردات الهموم بعزائم الصبر و حسن الیقین " هجوم غم و غصه را بوسیله عزمهای راسخ صبر ، مقاومت و یقین نیکو از خود دور کنید.
چون انسان با ایمان و خداپرست پیوسته کارهای نیک در نظرش مجسم است از این طریق احساس شادی و لذت می نماید. لذا غم و اندوه از او دور گشته از یک آرامش خاطر بهره مند خواهد شد. خداوند متعال در سوره بقره می فرماید:بلی من اسلم وجهه الله و هو محسن فله اجره عند ربه و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون " آری آنکس که خویشتن را تسلیم امر خدا نمود و فردی نیکوکار شد اجر و پاداشش نزد پروردگار محفوظ بوده و او را هیچ ترس و اندوهی نخواهد بود.
بدیهی است که وجود نکره در سیاق نفی آیه مذکور دلالت بر آن داشته که چنین انسانهائی که سر تا پا تسلیم اوامر اللهی هستند و از ایمان وافر بهره مند می باشند حتی از غم و اندوه و افسردگی خفیف هم مصون و محفوظ خواهند ماند.
مرحوم نراقی می نویسد: درمان و علاج غم و اندوه آن است که متذکر شوید هر آنچه در عالم کون وفساد است از حیوانات، نباتات ، جمادات، امتعه ، اموال ، و ملک ومنال همه در معرض فنا و زوالند و هیچ چیز در این سراچه بی اعتبارنیست که قابل دوام باشد مگر کمالات نفسانیه و اموریکه از حیطه زمان برتر و از حوزه مکان بالاتر و از عالم تضاد و ترکیب بیرون هستند، چون آدمی این مرحله را بدیده بصیرت و تدبر بنگرد و بر آن یقین کند دلبستگی او از اسباب دنیوی کم می شود و حسرت او بر گذشته زائل می گردد. از ذغم و اندوه عالم بلا و محنت فارغ و به مقام بهجت و سرور داخل شود.
نخستین راه رسیدن به سلامت روان توبه است. توبه و بازگشت بخدا عرش و پایگاه ایمان است و تقوی داروی روان آدمی است چنانچه طاعت و فرمانبرداری از خداوند متعال عامل شفا آفرینی هر داروئی است.
حضرت محمد(ص) در این رابطه می فرماید : .... داوکم الذنوب و دواءکم التوبه " درد وبیماری شما گناهان و دارو ودرمان شما توبه و بازگشت به خداست.
علاوه بر اینکه آموزشهای مذهبی و اللهی در درمان و از بین بردن افسردگی نقش دارد اصولا احساسات مذهبی ، ایمان و روحیه ایمانی نیز در این رابطه موثر است. آیت الله مکارم شیرازی در این رابطه می نویسد: یکی از آثار مهم ایمان این است که مومن حتی در زندگی این جهان نیز آرامش لذت بخش دارد که افراد بی ایمان یا با ایمان ضعیف نیز هیچگاه طعم آن را نخواهند چشید.
از مجموعه آیات و روایات فوق استفاده می شود که ایمان، عمل صالح وشایسته ، صبر ، توکل بر خدا ، دعا ونیایش در درمان افسردگی و حزن موثر است.
